Automatische loonsverhoging of erover onderhandelen?

Om werknemers te compenseren voor de hoge inflatie heb je flinke loonsverhogingen nodig. Je kan dat voor elkaar krijgen door er in elk bedrijf over te onderhandelen. Je kan ook zeggen, zoals FNV doet: voortaan stijgen de lonen automatisch mee met de inflatie (apc). Wat is wijsheid?

Omdat de torenhoge inflatie het gevolg is van verschillende crises die elkaar in rap tempo opvolgen, kan niemand voorspellen hoe hoog de inflatie volgend jaar uitkomt. Het CNV vindt dat iedereen gecompenseerd moet worden, laat daar geen misverstand over bestaan. Dat zou je kunnen bereiken via automatische prijscompensatie (apc). Dat klinkt superaantrekkelijk.

Maatwerk

Toch gaat de voorkeur van CNV Vakmensen uit naar maatwerk. We willen rekening houden met de situatie van elk bedrijf én de mensen die er werken en daar een passende loonvraag bij doen. In onze centrale loonvraag voor komend jaar zit daarom een bandbreedte: 5-10%. In sectoren die aantoonbaar last hebben van hoge energiekosten, gaat onze loonvraag wellicht meer richting de 5%. Bij bedrijven die juist grote winsten maken gaan we zeker richting de 10%. Het CNV wil overal maatwerk.

Aanjagen

Maatwerk zorgt er bovendien voor dat de inflatie niet onnodig wordt aangejaagd. Dat risico ligt bij automatische loonsverhogingen wel op de loer. Stel, de lonen gaan een paar keer flink omhoog. Dan worden bedrijven op den duur genoodzaakt de prijzen van hun producten ook duurder maken. Consumenten hebben dan meer geld nodig om ze te kopen en krijgen daarvoor automatisch weer een hoger loon.
Het is nog niet zo ver, maar als het gebeurt, prijs je jezelf als Nederlandse economie uit de markt. Dat gaat op den duur ten koste van werkgelegenheid, zeker aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Zowel de Europese Centrale Bank als DNB waarschuwen daarvoor. Bovendien, als een bedrijf omvalt omdat het de verplichte extra loonkosten niet meer kan opbrengen, schiet je je doel voorbij.

Het CNV vindt dat iedereen gecompenseerd moet worden, laat daar geen misverstand over bestaan.
.

Ventiel

Mocht de inflatie tijdens de looptijd van een cao nou hoger uitkomen dan waar tijdens de onderhandelingen rekening mee is gehouden, dan kun je dat compenseren via een eenmalige uitkering van de werkgever. Zo’n afspraak is gemaakt in de cao van NS. Het CNV is er voorstander van, want op momenten dat er veel onzekerheid is over de te verwachten inflatie, is dit een ventiel dat de druk eraf kan halen.

Cao’s openbreken

Over de optie om lopende cao’s massaal open te breken om iedereen alsnog van een compenserende loonsverhoging te voorzien, is CNV Vakmensen niet zo enthousiast. Als er in een cao voldoende aanleiding en mogelijkheden voor zijn, gaan we zeker met werkgevers in gesprek. In een aantal gevallen heeft dat ook al wat opgeleverd in de vorm van een extra uitkering of hogere reiskostenvergoeding. Maar nu alle cao’s erbij pakken om te kijken of we kunnen openbreken, heeft ook allerlei risico’s. We willen tenslotte ook niet dat werkgevers bij de werknemers aankloppen als het hen even tegenzit.