Wat is een sociaal plan?
Een sociaal plan is een contract tussen de werkgever en de groep die praat namens het personeel: de vakbonden of de ondernemingsraad (OR). In een sociaal plan staan afspraken om de gevolgen van een reorganisatie voor jou zo goed mogelijk op te vangen.
Een sociaal plan opstellen en afsluiten is een kerntaak van vakbonden zoals het CNV. Gaat jouw bedrijf reorganiseren? Dan vraagt het CNV aan je werkgever om met een voorstel van een sociaal plan te komen. Het plan gaat pas gelden als de leden van de vakbond het plan hebben goedgekeurd. Het sociaal plan geldt dan voor alle medewerkers: leden van de vakbond én niet-leden.
Het afsluiten van een sociaal plan is niet wettelijk verplicht voor werkgevers. Maar in veel cao’s staan daar wel afspraken over. Bijvoorbeeld dat een sociaal plan altijd samen met een vakbond geregeld moet worden.
Wat staat in een sociaal plan?
In een sociaal plan staan meestal afspraken over:
- Het verdwijnen van arbeidsplaatsen
- Veranderingen van werkzaamheden of arbeidsomstandigheden
- Een eventuele transitievergoeding
- Begeleiden van werknemers naar een nieuwe baan bij een andere werkgever
- Pensioenopbouw na ontslag
- Wel of geen vrijstelling van werk
- Kosten voor outplacement
- Hoe lang de reorganisatie zou moeten duren
De vakbond beoordeelt het voorstel van je werkgever. Wij kijken altijd naar twee belangrijke punten in een sociaal plan:
1. Gaan er gedwongen ontslagen vallen?
We willen zoveel mogelijk voorkomen dat er mensen worden ontslagen. Vallen er toch ontslagen? Dan zorgen we dat de gevolgen voor medewerkers verzacht worden.
2. Worden werknemers begeleid van dit werk naar nieuw werk?
Worden er werknemers ontslagen? Het is niet de bedoeling dat zij zomaar op straat worden gezet. Wij vinden dat de werkgever ervoor moet zorgen dat zij snel nieuw werk kunnen vinden. En dat de werkgever daarbij moet helpen.
Wanneer is een sociaal plan bindend?
Het komt vaak voor dat een werkgever een sociaal plan afstemt met een vakbond. Maar dat is niet altijd zo. De werkgever mag ook zelf een sociaal plan invoeren zonder overleg. Of alleen in overleg met de ondernemingsraad. Het sociaal plan is in een aantal gevallen bindend.
Werkgever en vakbond sluiten een sociaal plan
Een vakbond keurt een sociaal plan pas goed als de vakbondsleden het plan hebben goedgekeurd. Bijvoorbeeld met een referendum of tijdens een stemming op een ledenvergadering. Als de leden niet instemmen met het plan, dan doet de vakbond dat ook niet. Als de leden wel instemmen met het plan, dan is het bindend voor alle werknemers. Ook voor de niet-vakbondsleden. Dit komt omdat een werkgever niet mag discrimineren. De vakbondsleden moeten dus dezelfde rechten krijgen als de werknemers die geen lid zijn van een vakbond.
Werkgever en ondernemingsraad sluiten een sociaal plan
Je werkgever kan zijn voorstel voor een sociaal plan voorleggen aan de ondernemingsraad (OR) van het bedrijf. Alleen als de OR het recht heeft om bindende afspraken te maken met de werkgever, telt het sociaal plan voor alle werknemers. Als de OR dit recht niet heeft, dan is het sociaal plan alleen een overeenkomst tussen de werkgever en de OR. Je hebt als werknemer nog steeds het recht om niet akkoord te gaan met het sociaal plan.
Werkgever maakt zelf een sociaal plan
Soms besluit een werkgever om zelf een sociaal plan op te stellen. Zonder de vakbond of de OR. Dit plan bevat dan een pakket aan maatregelen over de reorganisatie en voor het personeel. Voordat dit plan in mag gaan, moet elke werknemer akkoord zijn met het plan. Een sociaal plan dat alleen door de werkgever is opgesteld, is dus niet automatisch bindend voor alle werknemers in een bedrijf.
Je gaat niet akkoord met een sociaal plan
Ga je niet akkoord met het sociaal plan dat je baas voorstelt? Dan moet je zelf met je werkgever onderhandelen over de voorwaarden voor het ontslag. Kom jullie er niet uit? Dan moet je baas een ontslagvergunning aanvragen bij het UWV. De wettelijke regels gelden dan, zoals de wettelijke transitievergoeding.
