KLM: Gesprekken over sociaal plan / reductie arbeidsvoorwaarden

De afgelopen periode zijn er onder enige radiostilte stevige gesprekken gevoerd met KLM en collega-vakbonden. Op de twee thema's (sociaal plan en reductie arbeidsvoorwaarden) geven we jullie graag een uitgebreid overzicht van de stand van zaken.
Sociaal plan: Voorkomen van gedwongen ontslag
Er liggen een aantal goede ideeën op tafel in de gesprekken over het sociale plan om gedwongen ontslagen te voorkomen:
a) Een tweede VVR op basis van dezelfde voorwaarden als eerder dit jaar, dit keer ook mogelijk in deeltijd bijvoorbeeld.
b) Een plaatsmakersregeling, waarbij collega's die niet boventallig zijn met een vergoeding plaats kunnen maken voor een andere collega.
c) Een omscholingsvergoeding als je de stap zet om je carrière voort te zetten in andere sectoren.

Desalniettemin denkt CNV dat het niet volledig te vermijden is dat er in een crisis van deze omvang gedwongen ontslagen gaan vallen.

Sociaal plan: Gedwongen ontslag
KLM heeft ook een voorstel gedaan voor de vergoeding bij gedwongen ontslag. Dat voorstel luidt dat je na twee maanden plus je wettelijke opzegtermijn gedwongen moet vertrekken. Het voorstel daarbij is een half maandsalaris per eerste tien dienstjaren en een jaarsalaris per dienstjaar daarna, met een maximum van 15 maanden aan ontslagvergoeding. Dat is, afhankelijk van je diensverband, van 130% tot en met 250% van het wettelijke minimum bij gedwongen ontslag. Dat wettelijk minimum bedraagt 1/3e maandsalaris per dienstjaar als vergoeding.

Een medewerker met 20 dienstjaren krijgt 17 maandsalarissen mee in het KLM-voorstel (15 maandsalarissen plus twee maanden extra opzegtermijn), maar een medewerker met 40 dienstjaren krijgt ook 17 maandsalarissen mee (door dit maximum van 17 maandsalarissen).

CNV vindt dat niet evenwichtig en constateert ook dat de lopende cao al een soort van sociaal plan bevat (bijlage 15) met elementen die beter zijn, bijvoorbeeld qua begeleiding naar ander werk. Bijlage 15 bevat een lange begeleidingstermijn (12 maanden) waarbij je in dienst van KLM op zoek kan naar ander werk, zowel intern als extern. Wij vinden dat in principe een mooie afspraak. Daar vanaf stappen en deze bijlage aanpassen aan de huidige wet- en regelgeving en de huidige bedrijfseconomische situatie vraagt wat ons betreft een deal die medewerkers die gedwongen of vrijwillig vertrekken voldoende kans geeft om elders weer perspectief op te bouwen. Maar hij moet medewerkers die blijven ook perspectief bieden op een levensvatbaar KLM. Immers, we kunnen ook niet onze ogen sluiten voor de werkelijkheid: KLM is technisch failliet.

In deze gekke, onvoorspelbare tijd, valt niet volledig uit te sluiten dat de vraag naar vliegreizen weer opeens aantrekt en wel dusdanig dat blijkt dat er achteraf te hard ingegrepen is. Alhoewel dat scenario momenteel (september 2020) onwaarschijnlijk is, is het verstandig om ook een duidelijke afspraak te maken over de garantie om weer terug te mogen keren naar KLM als de vraag binnen afzienbare termijn weer aantrekt.

Reductie arbeidsvoorwaarden
KLM heeft voorgesteld om de overheidseis, dat je vanaf 1x modaal in een glijdende schaal richting 3x modaal van 0-20% arbeidsvoorwaarden moet inleveren, in te vullen via een overzichtelijke methode:

Tot en met 1,5 x modaal  (54.750 Euro per jaar, inclusief ORT, eindejaarsuitkering en vakantiegeld) lever je zolang de overheidslening duurt je toekomstige loonsverhogingen in (5%). Daarna herleeft je recht op die loonsverhoging. Je levert dan dus alleen koopkracht in, geen salaris dat nu al op je loonstrookje staat.  Parttimers moeten volgens KLM geplaatst worden op de staffel op basis van hun fulltimesalaris. Dit omdat anders je bij lagere percentages tewerkstelling je per gewerkt uur een hoger loon zou krijgen. Overigens ziet CNV dat het effect hiervan enigszins gedempt wordt doordat veel (maar niet alle!) parttimers onder 1,5x modaal verdienen als ze fulltime zouden werken.

Boven 1,5x modaal wil KLM met bonden bepalen welke prioriteit er daarna volgt qua "inleveren". De eerste 5% is al "geregeld", daarboven is de overweging om eerst het DI-budget (niet pensioengevend) niet uit te keren. Ben je er dan nog niet omdat je volgens de staffel meer moet reduceren aan arbeidsvoorwaarden, dan worden bijvoorbeeld de eindejaarsuitkering, het variabele inkomen en het vakantiegeld tijdelijk niet uitgekeerd.

Je levert niet meer in dan het bedrag dat je jaarlijks volgens de staffel moet inleveren. Bij 2x modaal (73.000 Euro per jaar) gaat het dan bijvoorbeeld over - nadat je al tijdelijk hebt afgezien van de 5% loonsverhoging - dat je ook nog je DI-budget en een deel van je eindejaarsuitkering of variabel inkomen tijdelijk moet inleveren. Onderwerp van gesprek is daarbij nog of, ter voorkoming van het inleveren van pensioengevend salaris zoals je eindejaarsuitkering of je variabele inkomen, er niet eerst afgezien kan worden van het recht op de winstuitkering van 2019 en dus van uitstel afstel te maken. We horen graag hoe jullie - onze leden - hierover denken!

Met op deze wijze het inleveren inrichten gaat KLM er vanuit dat bijna alle inkomens op de grond ( ook de hogere) niet geraakt worden in hun maandelijkse salaris, maar het beperkt blijft tot elementen die daarbovenop komen, zoals DI-budget, eindejaarsuitkering, variabel inkomen, vakantiegeld en winstdeling 2019. En dat dus alle inkomens onder 1,5 x modaal geen neerwaartse, maar ook geen opwaartse bijstelling van hun salaris tegemoet kunnen zien.

Overigens is de bijdrage over 2020 anders dan over de jaren daarna. Want KLM gaat er vanuit dat vanaf oktober pas het inleveren hoeft te beginnen omdat dan het herstructureringsplan begint en er dus daarom tot eind dit jaar voor veel medewerkers volstaan kan worden met het niet uitbetalen van de loonsverhoging. Je hoeft dan ook dit jaar niet tussen de 0 en 20% maar tussen de 0 en 5% te "leveren".

KLM heeft daarbij aangegeven dat het inleveren van dagen in plaats van geld geen optie is op dit moment, omdat dit alleen maar de boventalligheid vergroot. Daarnaast is een vrij keuzemenu qua inleveropties (een omgekeerd cafetariabudget) ook geen optie, omdat dit technisch op dit moment niet in te regelen is.

Het is om deze redenen dat we op dit moment nog geen goede gelegenheid zien om leden breder te raadplegen naar hun voorkeuren, want het lijkt niet maakbaar volgens KLM om dit soort wensen te kunnen honoreren én te voldoen aan de overheidsvoorwaarden. Het wordt een kwestie van wat ons betreft het pensioengevend salaris zoveel mogelijk ontzien en reductie van het maandsalaris pas als allerlaatste optie gebruiken. Wél is het inleveren van tijd in plaats van geld wellicht een optie later in de tijd, wanneer er geen sprake meer is van boventalligheid.

CNV gaat op een aantal punten verduidelijking vragen aan KLM over dit voorstel:
- Stel dat we deze afspraak bijvoorbeeld vastleggen tot eind 2022 (omdat eerder de lening aflossen of omzetten in een reguliere lening niet realistisch is), kan dan ook negen maanden geen inflatiecorrectie in 2022 na afloop van de cao (28-2-2022) ingeboekt worden als bijdrage ?
- Is het mogelijk om een arbeidsmarkttoeslag in te voeren op functies waar KLM door deze operatie straks helemaal geen vacatures meer kan opvullen ?
- Kan de KLM-ingreep van eerder dit jaar om reiskosten op declaratiebasis te gaan berekenen ook meetellen als een bijdrage ?

- Welke bijdrage leveren de andere domeinen ? Gaan zij net zo goed de staffel invullen met elkaar en wat is de tegenprestatie die ze daarvoor vragen ? Voor ons is glashelder dat er uiteindelijk een afspraak moet komen volgens het principe sterkste schouders zwaarste lasten en dat er alleen een afspraak mogelijk is met CNV als ook de sterkste schouders de grootste bijdrage leveren. Dat geldt voor alle KLM-bloedgroepen. Op moment van schrijven staat zo'n afspraak nog niet op papier. Het worden dus spannende weken.

CNV probeert in deze ellende constructief te kijken naar wat nodig is. De overheidslening en de bijbehorende eisen zijn letterlijk de enige reddingsboei die er is. Daarom vinden we een potje poker hierover, waarin we de niet altijds even redelijke overheidseisen volledig negeren, onverstandig, hoe mediageniek dat ongetwijfeld zou uitpakken. Maar we moeten wel de pijn zoveel mogelijk verzachten en verdelen onder de medewerkers naar draagkracht. In die zin vinden we de idee dat door uitstel van loonsverhogingen maar niet door het verlagen van salaris je medewerkers onder 1,5x modaal zoveel mogelijk ontziet in eerste aanleg een te billijken opstelling van KLM. Op basis daarvan kunnen we bouwen aan een oplossing om zowel de werkgelegenheid als de bestaande cao-structuur bij KLM zoveel mogelijk in tact houden.

Vragen/opmerkingen
CNV hoopt jullie open en transparant bijgepraat te hebben over de situatie. Wij zijn ons er van bewust dat duidelijkheid geboden is en we in deze barre tijd ons moeten focussen op werkgelegenheid en een goed sociaal plan. Wij zijn ons er ook van bewust dat je in deze tijden niet iedereen tevreden kan houden en dat er een grote verantwoordelijkheid op ons rust om de schade voor jullie zoveel mogelijk te beperken.  In de grote hectiek in deze maand is het soms moeilijk om overal snel en volledig op te reageren, maar blijf vooral al je vragen en opmerkingen sturen naar m.wallaard@cnvvakmensen.nl Bellen of appen naar 06-20471892 kan natuurlijk ook.