Ontslag: alles wat je moet weten

Beschik jij over een contract voor bepaalde tijd en loopt dit contract af? Dan bestaat de kans dat je je baan verliest. Vooraf heb je namelijk met je werkgever afgesproken dat het contract een duur van bijvoorbeeld zes maanden of een jaar heeft. Jouw werkgever is niet verplicht om je contract te verlengen.

Belangrijke zaken

• Duurt het contract langer dan 24 maanden? Dan is er een recht op een contract voor onbepaalde tijd ontstaan.
• Heb je drie keer een contract voor bepaalde tijd gehad? Dan bepaalt de wet dat het daaropvolgende (vierde) een contract voor onbepaalde tijd is geworden. De periodes tussen de contracten (tussenpozen) mogen in dit geval overigens niet langer dan zes maanden duren. 
• Is jouw contract voor bepaalde tijd tussentijds opgezegd? Dat mag alleen als er in het contract een zogenoemd ‘tussentijds opzegbeding’ is opgenomen. Dit is echter vaker uitzondering dan regel. 
• Heeft jouw werkgever tijdig aangegeven of je contract al dan niet verlengd wordt? Als dit contract 6 maanden of langer heeft geduurd moet je uiterlijk een maand voor het aflopen van je contract weten of je kunt blijven of niet. Doet je werkgever dit niet of later, dan kun je een schadevergoeding opeisen.
• Werk je al 24 maanden of langer op tijdelijke basis bij een werkgever? Dan heb je recht op een financiële vergoeding, de transitievergoeding.

Vraag advies aan een jurist

De vuistregel is: een zieke werknemer mag niet worden ontslagen.

Er is sprake van een zogenoemd ‘opzegverbod’ tijdens de eerste 2 jaar (tot maximaal 3 jaar) ziekte. Het opzegverbod bij ziekte is ook geldig als er sprake is van een bedrijfseconomische reden voor het ontslag. Bijvoorbeeld doordat er een onderdeel van een onderneming wordt beëindigd. Maar het opzegverbod geldt niet als er sprake is van een volledige bedrijfssluiting.

Daarnaast is een werkgever ook een transitievergoeding verschuldigd bij een ontslag wegens langdurige ziekte (dus na de periode van 2 of maximaal 3 jaar).

Word je wegens een bedrijfssluiting ontslagen terwijl je ziek bent, dan heb je recht op 100% uitbetaling van niet-opgenomen vakantie-uren. Ook als je wegens ziekte slechts 70% van jouw loon ontving. Bovendien mag de WAO-uitkering niet in minderheid worden gebracht op de vergoeding van jouw vakantie-uren.

Als je werkgever grote financiële problemen heeft, kan de rechtbank een faillissement uitspreken. Er moet dan sprake zijn van een situatie waarbij je werkgever niet langer in staat is om zijn schulden af te lossen.

Ook kan het zijn dat je werkgever de lonen van zijn werknemers niet meer kan betalen. De schuldeisers kunnen het faillissement aanvragen, maar het komt ook regelmatig voor dat werknemers het faillissement aanvragen omdat zij al geruime tijd geen loon meer ontvangen. Als het faillissement door de rechtbank wordt uitgesproken, zal de rechtbank direct een curator benoemen. Die bepaalt in hoeverre er nog gewerkt moet worden tot aan de opzegtermijn. Deze opzegtermijn is maximaal zes weken. Hierover krijg je thuis een brief. Het UWV brengt het bedrijf in de meeste gevallen snel een bezoek.

Ik ben bang dat mijn werkgever failliet gaat

Vrees je dat je werkgever failliet zou kunnen gaan, omdat je bijvoorbeeld geen loon meer ontvangt? Stuur je werkgever dan een aangetekende brief, waarin je van je werkgever eist om binnen een korte periode alsnog aan alle betalingsverplichtingen te voldoen. Wij kunnen je hierbij helpen. Als dit geen effect heeft, kun je contact opnemen met het UWV om melding te doen van de betalingsonmacht van je werkgever. Het UWV zal je waarschijnlijk vragen of je zelf al actie ondernomen hebt, bijvoorbeeld door een brief te sturen naar je werkgever.  

Het UWV kan betalingsverplichtingen van de werkgever overnemen

Als je werkgever failliet gaat of om andere redenen definitief niet meer in staat is om je loon te betalen, dan kan het zijn dat het UWV de volgende betalingen van je werkgever overneemt:

• Achterstallig loon, onkostenvergoedingen en een eventuele dertiende maand over de afgelopen dertien weken.
• Achterstallig vakantiegeld, nog uit te betalen vakantiedagen en pensioenpremies over het afgelopen jaar.

Curator mag je arbeidsovereenkomst opzeggen

De curator kan besluiten om je arbeidsovereenkomst op te zeggen, als je werkgever failliet is verklaard. Hiervoor hoeft de curator geen toestemming te vragen aan het UWV Werkbedrijf. De curator moet wel toestemming hebben van de Rechter Commissaris. De curator hoeft enkel een opzegtermijn in acht te nemen van maximaal zes weken. Als je arbeidsovereenkomst op deze wijze beëindigd wordt, kun je in het algemeen geen aanspraak maken op een ontslagvergoeding. Mocht je nieuw werk vinden tijdens de opzegtermijn, treedt dan in overleg met de curator. Mogelijk kun je eerder stoppen dan volgens de opzegtermijn is bepaald.

Is je werkgever failliet gegaan of denk je dat je werkgever binnenkort weleens failliet zou kunnen gaan? CNV Vakmensen kan je hierbij helpen:

• Uitleg en persoonlijk advies
• Procederen bij de kantonrechter

Vraag advies aan een jurist

Als een bedrijf structureel financiële problemen heeft en hierdoor moet reorganiseren, kunnen er ontslagen vallen. Voor het voortbestaan van het bedrijf en voor het behoud van de overige banen ziet de werkgever geen andere oplossing dan een reorganisatie.

Meerdere mogelijkheden

De werkgever heeft meerdere mogelijkheden voor het reorganiseren van zijn bedrijf. Voor jou als werknemer kan dit betekenen dat:

• je een andere functie krijgt;
• je wordt overgeplaatst;
• je wordt begeleid bij het vinden van een nieuwe baan (outplacement);
• de secundaire arbeidsvoorwaarden veranderen;
• je wordt ontslagen.

Ontslagen

Als je wordt ontslagen vanwege een reorganisatie, verloopt de ontslagprocedure via het UWV Werkbedrijf. De werkgever moet de bedrijfseconomische reden aantonen aan de hand van de financiële gegevens van het bedrijf. Via het afspiegelingsbeginsel moet de werkgever bepalen voor welke werknemers het ontslag geldt. Hij kan dus niet zelf kiezen wie er ontslagen zullen worden. Heb je te maken met een ontslag vanwege een reorganisatie? Dan is het verstandig om te bekijken of de werkgever zich wel aan de regels houdt. CNV Vakmensen helpt je hier graag mee. 

Bezwaar maken

Het UWV WERKbedrijf stuurt je een kopie van de ontslagaanvraag. Wanneer je het niet eens bent met het ontslag heb je twee weken de tijd om bezwaar te maken. Het UWV WERKbedrijf beoordeelt jouw tegenargumenten en neemt vervolgens een besluit. CNV Vakmensen helpt je graag bij het maken van een bezwaarschrift.

Vraag advies aan een jurist

Als een werkgever en een werknemer het eens zijn over een ontslag, is er 'wilsovereenstemming' bereikt. Er is sprake van ontslag met wederzijds goedvinden. Deze overeenstemming wordt bij zowel contracten voor bepaalde als onbepaalde tijd vastgelegd in een beëindigingsvoorstel of vaststellingsovereenkomst.

Het is verstandig om jouw vaststellingsovereenkomst niet zomaar te tekenen, maar deze zorgvuldig te controleren om ervoor te zorgen dat jouw rechten gewaarborgd zijn. Let op: in deze overeenkomst kan van alles afgesproken worden. Aangezien jij niet ontslagen bent door je werkgever, kun je hierin dus zelf ook allerlei wensen neerleggen of iets afdwingen. Doe dit niet zelf, maar laat ons hierbij helpen.

Als je arbeidscontract met onmiddellijke ingang wordt opgezegd, is er sprake van ontslag op staande voet. Er is dus geen opzegtermijn. Ontslag op staande voet kan zowel schriftelijk als mondeling worden gegeven. Een werkgever moet wel altijd een schriftelijke bevestiging sturen. Een verzoekschrift moet binnen twee maanden bij de rechter liggen.

Je baas hoeft geen toestemming van het UWV Werkbedrijf aan te vragen. Als je op staande voet ontslagen bent, verlies je dus per direct je baan en je inkomen. Ook heb je dan geen recht op een WW-uitkering. Omdat ontslag op staande voet ernstige gevolgen heeft, bepalen de regels van het ontslagrecht dat ontslag op staande voet aan een aantal strikte voorwaarden moet voldoen:

1. Er moet sprake zijn van een dringende reden.
2. De dringende reden moet de werknemer medegedeeld worden.
3. Ontslag op staande voet moet direct op dat moment gegeven worden.

Als het ontslag op staande voet niet aan alle voorwaarden voldoet, dan is het ontslag vernietigbaar. Je kan dit ontslag dan dus met succes aanvechten.

Voorwaarde 1: een dringende reden

Ontslag op staande voet kan pas gegeven worden als er sprake is van een zogenaamde dringende reden. Denk hierbij aan een ernstige verwijtbare gedraging zoals: diefstal, verduistering, mishandeling of een grove belediging. Ook werkweigering kan een reden voor ontslag op staande voet zijn.

Voorwaarde 2: de dringende reden moet de werknemer meegedeeld worden

Je hebt er recht op om te weten waarom je op staande voet ontslagen wordt. De werkgever is dan ook verplicht om bij het ontslag op staande voet direct duidelijk te maken op grond waarvan dit ontslag op staande voet gegeven wordt. Op die manier kan de werknemer, meestal met behulp van een jurist, een inschatting maken van de juistheid van het ontslag op staande voet. De reden mag in een later stadium niet meer aangepast of aangevuld worden door de werkgever. Binnen twee maanden moet jouw verzoekschrift (ter vernietiging van de opzegging van de arbeidsovereenkomst) bij de rechter liggen.

Voorwaarde 3: het ontslag moet direct gegeven zijn

Dit betekent dat de werkgever direct na het bewuste incident of de verwijtbare gedraging van de werknemer moet overgaan tot ontslag op staande voet. De werkgever mag dus niet afwachten en bijvoorbeeld een paar dagen later besluiten de werknemer alsnog op staande voet te ontslaan. Wel mag de werkgever een bepaalde gedraging onderzoeken om vast te stellen of er inderdaad aanleiding is voor ontslag op staande voet.
Ben je op staande voet ontslagen en wil je weten of dit terecht is? Neem contact op met CNV Vakmensen. Wij kunnen je helpen bij:

• Het onderzoeken of je ontslag op staande voet wel aan alle voorwaarden voldoet

• Het aanvechten van het ontslag op staande voet

Vraag advies aan een jurist

Tijdens je proeftijd, een soort kennismakingsperiode tussen jou en je baas, kun je ontslagen worden. Voor zo’n ontslag hoeft je baas geen reden te geven. Als je ontslagen wordt in je proeftijd, geldt het ontslag per direct.

Als je ontslagen wordt in je proeftijd, moet het natuurlijk wel zo zijn dat die periode nog steeds gaande is. Houd dus goed in de gaten hoe lang de afgesproken proeftijd is. Als de lengte van de proeftijd niet goed is afgesproken, kan een ontslag in de proeftijd worden aangevochten.

• Heb je een contract met een duur van zes maanden of korter? Dan mag er helemaal geen proeftijd in worden opgenomen.
• Heb je een contract met een lengte tussen de zes en 24 maanden? Dan geldt er een proeftijd van een maand. 
• Heb je een contract voor een periode vanaf 24 maanden? Dan mogen er twee maanden proeftijd worden gerekend.

Meer lezen over proeftijd

Vraag advies aan een jurist

Wil je werkgever jou om een andere reden ontslaan dan om langdurige arbeidsongeschiktheid of bedrijfseconomische redenen? Dan verloopt de ontslagprocedure via de kantonrechter.

Hoe verloopt de ontslagprocedure via de kantonrechter?

Je werkgever dient een verzoekschrift in waarin de redenen voor het ontslag beschreven staan. Je baas kan bijvoorbeeld beweren dat er sprake is van disfunctioneren. Veelvuldig te laat komen, ondanks waarschuwingen, kan een andere reden zijn. Als werknemer kan je hier een schriftelijk verweer tegen indienen. Hier kan CNV Vakmensen je bij helpen. Vervolgens vindt er een zitting plaats bij de rechtbank waar uw zaak wordt behandeld. De rechter stelt hiervoor het tijdstip vast. Binnen enkele weken volgt de uitspraak. 

Ontslagvergoeding

Als de kantonrechter het arbeidscontract ontbindt, heb je mogelijk recht op een transitievergoeding.

Meer informatie over de transitievergoeding

Wil je werkgever je arbeidsovereenkomst laten ontbinden door de kantonrechter? CNV Vakmensen kan je hierbij helpen:

• uitleg en persoonlijk advies
• procederen bij de kantonrechter

Vraag advies aan een jurist

Je werkgever kan een schriftelijke ontslagaanvraag indienen bij het UWV Werkbedrijf. Hiermee vraagt de werkgever het UWV Werkbedrijf toestemming om de arbeidsovereenkomst met de werknemer op te mogen zeggen. De gehele procedure neemt ongeveer vier tot zes weken in beslag.

Ontslagredenen

Een werkgever kan per 1 juli 2015 alleen nog op grond van de volgende redenen  een ontslagtoestemming aanvragen bij het UWV Werkbedrijf:

• Bedrijfseconomische redenen
• Arbeidsongeschiktheid

Elke ontslagreden moet onderbouwd worden met een aantal documenten. Bij een bedrijfseconomische ontslagaanvraag moet de werkgever de jaarstukken van de afgelopen drie jaar aan het UWV Werkbedrijf geven.

Binnen twee weken reageren

Als werknemer krijg je vervolgens de complete ontslagaanvraag door het UWV Werkbedrijf toegestuurd, met het verzoek om binnen twee weken schriftelijk te reageren. Je kunt dit doen door een brief te schrijven. Hierbij kan CNV Vakmensen je helpen.

Transitievergoeding

Vraagt je baas je ontslag aan vanwege langdurige ziekte (doorgaans langer dan twee jaar)? Dan heb je recht op een financiële vergoeding, de zogenoemde transitievergoeding.

Meer over de transitievergoeding

Ontslagtoestemming of niet?

De beslissing van het UWV Werkbedrijf wordt schriftelijk en gelijktijdig aan de werknemer en de werkgever gezonden. In deze beslissing staat vermeld of de werkgever wel of geen ontslagtoestemming krijgt en waarom. Heeft je werkgever een ontslagvergunning aangevraagd bij het UWV Werkbedrijf? CNV Vakmensen kan je helpen bij:

• Uitleg en persoonlijk advies
• Indienen van het bezwaar tegen de ontslagaanvraag bij het UWV.

Vraag advies aan een jurist