Veelgestelde vragen over werk, inkomen en Corona

Mijn werkgever heeft minder werk en zegt dat ik vakantiedagen moet opnemen. Mag dat?

Nee, een werkgever mag niet eenzijdig beslissen dat jij vakantiedagen opneemt. Hij mag ook niet jouw seniorendagen, ADV-dagen of tijd voor tijd daar zomaar voor inzetten. Hij mag het wel aan je vragen, maar je hoeft er dus niet akkoord mee te gaan. Ook als de OR met een voorstel over het verplicht opnemen van vakantiedagen heeft ingestemd, ben je nog steeds niet verplicht dat te doen.

Iemand uit mijn gezin heeft koorts dus ik blijf thuis. Dat moet. Kost me dit vakantiedagen?

Nee, een werkgever kan je niet verplichten vakantiedagen op te nemen. Neem wel contact op met de werkgever en leg de situatie uit. Wellicht dat je vanuit huis toch gedeeltelijk je werkzaamheden kan doen. Of je werkgever kan je ‘op vrijgesteld van werk’ zetten.

Door Corona is mijn vakantie geannuleerd. Nu wil ik ook mijn aangevraagde vakantiedagen weer intrekken. Moet de werkgever daarmee akkoord gaan?

Daar is geen eenduidig ja of nee op te zeggen. Als je vakantiedagen aanvraagt moet je werkgever daar in principe mee akkoord gaan. Alleen als er grote bedrijfsbelangen in het gedrang zouden komen, mag hij weigeren. Datzelfde geldt voor het intrekken van vakantiedagen. De coronacrisis kán een reden van groot bedrijfsbelang zijn, maar dat verschilt van bedrijf tot bedrijf. Het CNV vindt dat het kunnen intrekken van vakantiedagen tot goed werkgeverschap behoort. Maar als de werkgever weigert, is het de rechter die uiteindelijk bepaalt.

Mijn werkgever verplicht ons onze ADV-dagen op te nemen. Mag dat?

Dat is afhankelijk van wat er over in jouw cao is afgesproken.

Mijn werkgever zet collectieve vakantiedagen in. Mag dat?

Jaarlijks mag de werkgever in overleg met de OR een maximum aantal (afhankelijk van de cao) collectieve dagen aanwijzen. Dus ja, dat mag mits de OR ermee akkoord gaat.

Wordt mijn vakantiegeld ook doorbetaald als mijn werkgever een NOW-toekenning heeft?

De werkgever ontvangt met de subsidie ook een compensatie voor de opbouw van je vakantiebijslag over de maanden maart, april en mei. Dit zijn ook de 3 maanden dat de regeling van kracht is. Het overige deel van je vakantiegeld wordt niet gesubsidieerd, maar behoor je natuurlijk wel gewoon te krijgen. Voor de vraag hoe en wanneer de werkgever het vakantiegeld uitbetaalt, geldt de wettelijke regel dat de opgebouwde vakantiebijslag over de periode juni 2019 t/m mei 2020 in de maand juni 2020 moet zijn uitbetaald. In de regel betaalt de werkgever je vakantiegeld uit in mei met het loon van die maand, maar daar kan van worden afgeweken in uitzondering. Van dit tijdstip kan worden afgeweken bij schriftelijke overeenkomst, bijvoorbeeld een cao of arbeidsovereenkomst.

Mijn huishouden moet in quarantaine, heb ik recht op loon?

Ja, de werkgever moet het loon doorbetalen als een werknemer in quarantaine moet omdat hij/zij corona heeft. Dat geldt ook als een van de leden van het huishouden corona heeft en de werknemer in quarantaine moet. Ook als de werknemer thuis moet blijven omdat een van de huisgenoten klachten heeft, moet de werkgever het loon doorbetalen. Mocht het mogelijk zijn, dan kan de werknemer wel besluiten om vanuit huis te werken. Het advies is sowieso al om dit zo veel als mogelijk te doen, als het werk het toelaat.

Mag mijn werkgever loon inhouden, of mij een salarisschaal terugzetten omdat het bedrijf minder omzet maakt?

Je werkgever kan niet eenzijdig jouw loon aanpassen. Dit kan alleen als jij ermee instemt. We adviseren je om daar niet gelijk mee akkoord te gaan. Als je werkgever het voorstelt, neem dan direct contact op met jouw bond. Zeker als er meer collega’s zijn die hiermee te maken krijgen, kan de bestuurder met je werkgever in overleg treden.

Als je werkgever in financiële nood komt, kan hij bij een omzetverlies van 20% of meer, NOW aanvragen. De werkgever moet dan wel het loon volledig blijven doorbetalen. Bovendien zijn er meer maatregelen om de werkgever tegemoet te komen, zoals uitstel van belasting.

Door het coronavirus zijn mijn uren gehalveerd. Moet mijn werkgever me wel volledig uitbetalen?

Ja, de werkgever moet al jouw contracturen uitbetalen. Eventuele min-uren zijn voor risico van de werkgever.
 

Mijn werkgever zegt dat hij te druk is om de salarissen de komende maand uit te betalen. Mag hij de betaling uitstellen vanwege drukte?

Nee, dat mag hij niet. Hij moet het personeel op de normale datum het salaris uitbetalen.

Ik heb een contract voor 20 uur maar werk al meer dan een jaar 40 uur per week. Nu er geen werk meer is, betaalt mijn werkgever mij 20 uur uit. Mag dit?

Nee, als er een vermoeden bestaat dat jouw werkuren over langere tijd meer bedragen dan wat er in je contract staat, bestaat er een zogenaamd vermoeden arbeidsomvang, in jouw geval van 40 uur (want dat doe je al een jaar). Je moet voor 40 uur uitbetaald worden. Eventueel kan jouw werkgever een beroep doen op NOW waarbij de overheid 90% van je salaris (op basis van 40 uur!) vergoedt en je werkgever de laatste 10 procent.

Ik werk volgens een nul-urencontract. Nu heb ik door het coronavirus geen werk meer en de werkgever kan geen werktijdverkorting voor me aanvragen. Wat nu?

Helaas heb je geen recht op loon. Je zult zelf een WW-uitkering moeten aanvragen bij het UWV. Als je geen recht hebt op WW, vanwege een te kort dienstverband, dan heb je recht op bijstandsuitkering.

Ik werk in een organisatie met een buitenlands moederbedrijf. Het moederbedrijf wil de lonen verlagen. Kan dat zomaar?

In principe gelden ook hier de Nederlandse regels. Ook als je een arbeidsovereenkomst naar buitenlands recht hebt, gaan de Nederlandse regels meestal voor. Een buitenlands moederbedrijf kan dus niet zomaar allerlei maatregelen opleggen die ingaan tegen de Nederlandse wet. Als je hier mee te maken krijgt, neem dan contact op met de bond.

Kost het mij verlofuren of plusuren als mijn werkgever mij naar huis stuurt bij verkoudheid?

Nee, dat kost je geen verlof- of plusuren. Als je milde verkoudheidsklachten hebt, moet je volgens RIVM-richtlijnen thuisblijven. Dus als je daardoor niet kunt werken, vangt je werkgever dit risico op. Je hoeft dus geen verlof of plusuren op te nemen. Ben je nog in staat om te werken, bespreek dan met je werkgever de mogelijkheden van thuiswerken.

Ik ben besmet met het coronavirus, moet ik dit aan mijn werkgever vertellen?

Het coronavirus is erg besmettelijk en daarom is het verstandig je werkgever te vertellen dat je besmet bent. Formeel hoef je niet te vertellen waar je last van hebt als je je ziekmeldt, maar we raden het in geval van Corona toch aan. Je werkgever is namelijk verplicht te zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving. Niet alleen voor jou, maar ook voor je collega’s.

Krijg ik mijn loon doorbetaald als ik besmet ben?

Je krijgt je loon gewoon doorbetaald, want voor ziek zijn door het coronavirus gelden de gewone regels voor loondoorbetaling bij ziekte. Let er wel op dat het kan zijn dat je eerste dag van ziektemelding niet wordt doorbetaald. Verschillende cao’s kennen bijvoorbeeld een wachtdag.

Mijn werkgever gebruikt een koortsscanner om werknemers te checken. Mag dat volgens de AVG?

Voor het gebruik van een koortsscanner is een wettelijke grondslag uit de AVG nodig. Een koortsscanner is namelijk een inbreuk op de privacy van werknemers, omdat in zo’n geval bijzondere persoonsgegevens worden verzameld, namelijk medische gegevens. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor de zogenoemde ADM-controle (alcohol, drugs en medicijnen). Volgens de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) mag een koortsscanner dan ook slechts in heel uitzonderlijke gevallen gebruikt worden. Volgens de AP is het op grond van de AVG verboden om de temperatuur op te nemen bij werknemers met bijvoorbeeld koortsscanners. Werknemers mogen de scan volgens de AP dan ook weigeren.

Mijn werk is van dien aard dat ik niet kan thuiswerken. Omdat ik gezondheidsproblemen heb en daardoor in een risicogroep val vind ik het niet verstandig naar mijn werk te gaan. Kan ik hierom thuis blijven?

Nee, je kan niet zomaar thuis blijven. Vraag aan je specialist of het verstandig is te gaan werken en neem dat advies mee naar je bedrijfsarts. Die kan vervolgens besluiten of je beter thuis kan blijven (of niet).

Een huisgenoot van mij valt in een risicogroep. Ik ga daarom liever niet naar mijn werk. Mag dat?

Nee, je kan niet zomaar thuis blijven. Je werkgever moet zich houden aan de regels van het RIVM en garanderen dat jouw werkomgeving gezond is. Ga wel het gesprek aan met je werkgever en licht je situatie toe. Misschien zijn er aanvullende maatregelen voor jou persoonlijk mogelijk.

Mijn werkgever vraagt me tijdelijk andersoortige werkzaamheden te gaan doen dan normaal. Mag ik dat weigeren?

Nee, dit is een redelijk verzoek. Als het tenminste gaat om een tijdelijke wijziging van werkzaamheden binnen ongeveer dezelfde afstand tussen wonen en werk. Ga in overleg met elkaar wat je wel kunt doen, op het werk of thuis. Als achterstanden zijn weggewerkt en er is schoongemaakt, kun je misschien een online cursus doen waar je werkgever ook profijt van heeft?

Ben ik verplicht mee te werken aan een gezondheidsverklaring als mijn werkgever daar om vraagt?

Nee, de werkgever mag volgens de AVG geen medische gegevens van zijn personeel verwerken. Hij mag zijn werknemers dus niet vragen naar hun gezondheid. Ook een derde partij, bijvoorbeeld de ondernemer waar de werknemer als vrachtwagenchauffeur artikelen komt laden of lossen, mag niet vragen naar een gezondheidsverklaring van de werknemer.

Normaal reis ik met het OV. Nu vraagt mijn werkgever om met de auto te komen. Krijg ik dan reiskostenvergoeding voor de auto?

Als je werkgever je vraagt om met de auto te komen om wat voor reden dan ook (angst voor besmetting in de trein?) en de werknemer maakt daardoor extra kosten, dan is het redelijk als de werkgever die kosten vergoedt. Doet de werkgever dat niet dan kan de werknemer alsnog overwegen om met de trein naar het werk te reizen.

Kan ik van mijn werkgever eisen dat hij beschermingsmiddelen tegen corona biedt?

Je werkgever moet zorgen voor een veilige werkplek. Hij moet maatregelen treffen om de kans op besmetting te reduceren. Kosten voor eventuele middelen zoals zeep, handschoenen, desinfectiemiddel of papieren handdoekjes zijn voor rekening van je werkgever. Kies je ervoor om zelf middelen aan te schaffen, dan kun je de kosten bij hem declareren.

Wat als ik thuis kan werken, maar mijn werkgever mij verplicht om naar het werk te komen?

Het RIVM adviseert om zo veel mogelijk thuis te werken. Je kan dit echter niet afdwingen. Als je geen klachten hebt, mag de werkgever verlangen dat je op je werk komt. Dat geldt ook voor mensen uit risicogroepen. De werkgever moet uiteraard zorgen dat er veilig gewerkt kan worden. Als je zelf klachten hebt, of een huisgenoot, dan adviseren we je thuis te blijven. Dat is conform RIVM-richtlijnen. Vraag in geval van twijfel een oordeel van de bedrijfsarts.

Mijn werkgever doet te weinig om te zorgen voor een veilige werkplek. Wat kan ik doen?

Ga in gesprek met je werkgever en met de OR en geef je zorgen aan. Betrek ook de bedrijfsarts erbij. Indien de werkgever nog steeds te weinig doet, kunnen we als CNV Vakmensen bemiddelen.

Ik heb geen vaste werkplek. Is het besmettingsgevaar groter op een flexplek?

Dat is niet bekend. Een virus heeft altijd een mens of dier nodig om ‘in leven te blijven’ en zich te kunnen delen. Buiten het lichaam kan het virus maar kort overleven. Hoe lang precies is nu nog onbekend.

Ik moet voor mijn werk bij particulieren werken, of in een ander bedrijf. Bijvoorbeeld voor onderhoud of andere werkzaamheden. Wat zijn mijn rechten?

Ook wanneer je buiten de deur werkt, moet jouw werkgever zorgen voor een veilige werkomgeving. Dat betekent dat er duidelijke afspraken moeten zijn of er mensen aanwezig zijn en hoe de regels worden nageleefd. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van een toilet of de aanwezigheid van een mobiel toilet. Kortom: jouw werkgever moet zorgen voor de juiste beschermingsmiddelen zodat jij je werk veilig kunt uitvoeren.

Ik heb geen geschikte laptop en/of bedrijfstelefoon. Moet mijn werkgever hiervoor zorgen?

Als je voor je werk een laptop en/of bedrijfstelefoon nodig hebt, dan moet je werkgever dit voor je regelen. Uiteindelijk is hij ervoor verantwoordelijk dat je thuis aan de slag kunt. Maak jouw wensen dus bespreekbaar.

De partner van mijn collega is ziek, maar mijn collega is nog gewoon aan het werk. Moet zij niet naar huis gestuurd worden?

Ja, volgens de aangescherpte richtlijnen van het RIVM moeten ook gezinsleden van zieke familieleden thuisblijven.

Bij mij op het werk is een flink aantal coronabesmettingen vast gesteld. Nu wil ik eigenlijk niet meer naar m’n werk. Is dat logisch?

Ja, dat klinkt wel logisch maar is het niet per se. De Arbodienst moet hier een antwoord op geven. Die kan worden ingeschakeld door de werkgever, de vakbond of de ondernemingsraad.

We gaan altijd met meerdere mensen in één busje van de zaak naar onze werkplek. Maar mag dat wel?

Nee, als je opgepropt naast elkaar komt te zitten en geen anderhalve meter afstand kunt bewaren, is dat volgens het RIVM te krap. Jouw werkgever zal hier een oplossing voor moeten vinden. Bijvoorbeeld extra busjes inzetten. Ga in gesprek met je werkgever en met de OR en geef je zorgen aan. Indien de werkgever nog steeds te weinig doet, kunnen we als CNV Vakmensen bemiddelen.

Ik voel me onveilig op mijn werk. Ondanks gesprekken met mijn werkgever, verandert er niks. Kan ik mijn zorgen kenbaar maken bij een meldpunt?

Ja, dat kan. Je kunt een melding maken bij de Inspectie SZW (Arbeidsinspectie), via een speciaal meldformulier. Zij gaan met jouw melding aan de slag als het onderwerp te maken heeft met regelgeving op het gebied van gezond, veilig en eerlijk werken. Wanneer je het formulier indient, ontvang je zo spoedig mogelijk reactie óf neemt een medewerker van de inspectie SZW contact met je op voor aanvullende vragen. Heb je advies nodig over hoe je een gesprek aangaat met jouw werkgever om je zorgen bespreekbaar te maken? Neem dan gerust contact op met CNV Info.

Hoe zit het met mijn pensioen nu mijn werkgever gebruikmaakt van de noodmaatregel?

In deze regeling wordt sowieso het werknemersdeel van de pensioenpremies meegenomen. CNV maakt zich er sterk voor dat ook het werkgeversdeel van de pensioenpremies in de NOW wordt meegenomen.
Verder is het zo dat indien je bij een verplicht bedrijfstakpensioenfonds zit, het principe ‘geen premie, wel recht’ geldt. Dus ook al betaalt een werkgever niet, dan loopt je pensioenopbouw gewoon door.

Mijn werkgever stelt voor dat ik een vaststellingsovereenkomst teken om de komende periode te overbruggen. Daarna wil hij me weer terug in dienst neemt. Moet ik tekenen?

Dit is een vreemde constructie waar je eigenlijk niet akkoord mee moet gaan. Er is namelijk geen enkele garantie dat je weer terug in dienst wordt genomen. Kies je er toch voor let dan goed op  dat in de overeenkomst staat dat het initiatief voor ontslag bij je werkgever ligt. Anders heb je geen recht op WW. (Je kan het CNV de overeenkomst laten checken.)

Omdat er onvoldoende werk is, moet ik tijdelijk bij een andere werkgever werken. Mag dat? En waar moet ik op letten?

Je werkgever mag je uitlenen aan een andere werkgever voor tijdelijke werkzaamheden. Voor jou moet duidelijk zijn welk werk je gaat doen, het moet passend werk zijn. Het moet ook duidelijk zijn wanneer dat werk begint én eindigt. Verder moet duidelijk zijn wat je standplaats is en wat er eventueel aan reiskosten geregeld wordt. En wat de verplichtingen zijn die je na moet komen. Je blijft in dienst bij je eigen werkgever, je houdt je eigen loon.

Tip: Leg de gemaakte afspraken vast op papier. Als je werkgever dat niet doet, kan je dat altijd zelf doen. Stuur ze dan aan je werkgever dat dit volgens jou de afspraken zijn, en dat als de werkgever niet reageert jij er van uit gaat dat hij het er mee eens is.

Mijn werkgever neemt maatregelen zonder overleg met de Ondernemingsraad. Hij zegt dat dit vanwege de coronacrisis niet hoeft. Klopt dit?

De coronacrisis heeft geen invloed op de Wet op de Ondernemingsraden. Onderwerpen waarover de OR adviesrecht of instemmingrecht heeft (bijvoorbeeld het aanwijzen van collectieve vakantiedagen), moet de werkgever gewoon met de OR bespreken.

Ik wil graag een verzekeringsarts zien, kan dat?

Het UWV probeert zoveel mogelijk afspraken om te zetten naar een telefonische afspraak. Het UWV verwacht veruit de meeste beoordelingen op deze manier goed te kunnen doen. Leent jouw situatie zich niet voor een telefonische beoordeling? Dan wordt er geen beslissing genomen ten aanzien van jouw WIA-aanvraag. Overleg zelf met het UWV of dit op jouw situatie van toepassing is. En of het bijvoorbeeld mogelijk is een voorschot op je uitkering te krijgen.

Mag ik een telefonische beoordeling weigeren?

Als jij je niet prettig voelt bij een telefonische beoordeling, dan mag je dit weigeren. Maar let wel op: dit kan nadelige consequenties hebben voor jouw uitkering. Zeker als het UWV vindt dat jouw situatie geschikt is voor een telefonisch beoordeling. Overleg dus goed met het UWV wat de beste oplossing is. En neem contact met ons op voor nader advies. Heb je liever dat een vertrouwenspersoon je helpt met de voorbereiding op jouw gesprek? Neem dan direct contact op. Zij kunnen met je meedenken en helpen je graag om alles op een rijtje te zetten voor het gesprek.

Mijn re-integratietraject ligt stil, blijf ik nu ook langer in dienst?

Na 104 weken ziekte eindigt de verplichting van jouw werkgever om je loon door te betalen. Als jouw werkgever onvoldoende heeft gedaan om je weer aan het werk te helpen, kan deze periode door het UWV worden verlengd met maximaal een jaar. Het UWV geeft aan dat zij geen verlenging opleggen als je re-integratieproces stil ligt, vanwege het coronavirus. Jouw werkgever zal dan wel moeten bewijzen dat dit de (enige) oorzaak is. Als jouw werkgever om een andere reden onvoldoende heeft gedaan, wordt de periode wel gewoon verlengt. En blijf je langer in dienst.

Kan ik een Ziektewetuitkering krijgen vanwege het coronavirus?

Als je ziek bent moet in eerste instantie jouw werkgever je loon doorbetalen. In sommige gevallen kan je werkgever voor jou een Ziektewetuitkering krijgen. Als je werkloos bent en je wordt ziek, kun jij je ziek melden bij het UWV.

Mijn werkgever heeft minder werk, krijg ik nu een WW-uitkering?

Jouw werkgever zal in de eerste plaats gewoon jouw loon moeten doorbetalen. Je werkgever kan eventueel een beroep doen op de NOW-regeling om (een deel van) jouw loon gecompenseerd te krijgen. Kijk ook naar de vragen onder over minder werk door het coronavirus en hoe zit het met je salaris.

Ik ben mijn baan kwijt door het coronavirus, kan ik nu een WW-uitkering aanvragen?

Ja, als je aan de gebruikelijke voorwaarden voor een WW-uitkering voldoet. Zo moet je bijvoorbeeld de afgelopen 36 weken tenminste 26 weken gewerkt hebben. En zo zijn er nog een aantal andere voorwaarden. Een WW-uitkering kun je direct aanvragen via de website van het UWV.

Moet ik ondanks de coronacrisis wel gewoon solliciteren?

Het UWV heeft aangegeven minder streng om te gaan met de sollicitatieplicht. En rekening te houden met de huidige situatie. Wel verwacht het UVW dat jij je in blijft spannen om ander werk te vinden. Bijvoorbeeld door telefonisch contact te zoeken met een werkgever, in plaats van langs te gaan.

Ik heb nog een andere vraag

Staat jouw vraag hier niet tussen? Kijk op de website van het UWV voor meer veel gestelde vragen en informatie.