Het gebeurt wel eens dat vakbonden en werkgevers lijnrecht tegenover elkaar komen te staan. Soms zien de vakbondsleden dan geen andere uitweg meer dan hun eisen kracht bij te zetten met een staking. Maar wat zijn je rechten en plichten bij een staking?
Zwaar instrument
Vooropgesteld: staken is een zwaar en ingrijpend instrument. Een stakingsactie is voor CNV Vakmensen dan ook geen doel op zich, maar een uiterste middel om een werkgever onder druk te zetten. Een staking kan alleen starten als de leden hiermee hebben ingestemd. De staking eindigt als de leden van CNV Vakmensen zijn geraadpleegd en akkoord zijn met het resultaat van de actie.
Driekwartvergadering
CNV Vakmensen organiseert niet zomaar een staking. Alleen als na uitvoerig overleg met de werkgever het gewenste resultaat uitblijft, kan het zijn dat de vakbond naar dit middel grijpt. Alle leden in de betreffende onderneming of branche (groep van ondernemingen die onder dezelfde regeling vallen) krijgen dan een uitnodiging voor een zogenaamde driekwartvergadering. Tijdens deze vergadering moet ten minste driekwart van de aanwezige leden instemmen met het besluit te gaan staken. Zo niet, dan gaat de staking niet door.
Ultimatum
Hebben de leden ingestemd, dan stelt CNV Vakmensen (vaak samen met de andere bonden) een ultimatum aan de werkgever. Hierin staat een datum. Heeft de werkgever vóór die datum niet alsnog aan de eisen van CNV Vakmensen voldaan, dan kunnen de leden rechtmatig overgaan tot staken.
Deze animatie vertelt je binnen een minuut hoe een staking tot stand komt:
Inschrijven als staker
Ga je staken, dan schrijf je je ter plekke in als staker en hoef je je werk niet te doen. Als je geen lid bent van een vakbond hoef je je niet in te schrijven. Tenzij je in aanmerking wilt komen voor een stakingsuitkering: dan moet je ter plekke voor minimaal een jaar lid worden van CNV Vakmensen. CNV Vakmensen deelt de lijst met stakers niet met de werkgever.
Persoonlijke redenen
Als je lid bent van CNV Vakmensen maar je kunt om persoonlijke redenen niet meedoen aan een eventuele staking, dan is het van belang hierover contact te zoeken met de actieleider of de bestuurder van CNV Vakmensen.
Stakingsuitkering
Jouw werkgever hoeft jou als staker geen loon te betalen over de uren die je staakt. Daarvoor in de plaats krijg je, mits je lid bent van CNV Vakmensen en mits je als staker bent ingeschreven, een stakingsuitkering. Die is gebaseerd op een normbedrag. Dit bedrag wordt elk half jaar aangepast. De uitkering is een netto-vergoeding. Je hoeft er dus geen belasting over te betalen. Voorafgaand aan de staking hoor je hoe hoog de uitkering is.
Lees hier alles over de stakingsuitkering
Wat mag de werkgever?
De werkgever mag in overleg met vakbond en werknemers maatregelen nemen om de gevolgen van een staking tot een redelijk minimum te beperken. Bijvoorbeeld door mensen in te zetten die de oven van een glasfabriek laten branden omdat die anders afgeschreven moet worden. De werkgever moet ook de veiligheid van zowel de stakers als van degenen die niet staken garanderen. Voorafgaand aan de staking maken de werkgever en de vakbondsbestuurder hierover samen afspraken. Je wordt daarover geïnformeerd.
Intimidatie
Stakers mogen niet geïntimideerd worden. Omgekeerd mogen stakers ook geen oneigenlijke druk uitoefenen op collega’s die niet willen staken. Praten mag altijd, maar CNV Vakmensen gaat respectvol om met werknemers die niet staken. En bedenk: stakers en werkwilligen moeten na een staking weer als collega’s samenwerken.
Respectvol
Natuurlijk zijn er ook algemene regels. Houd er rekening mee waar je actiemateriaal plaatst. Vaak weet de actieleider ter plekke precies wat wel en niet mag. Beschadig geen materiaal, ga respectvol met elkaar om. En bovenal: steun elkaar!
FNV staakt wel, CNV niet. Wat nu?
Als werknemer mag je zelf beslissen of je meestaakt. Maar als CNV Vakmensen zich niet aan de actie verbindt, kan je je als CNV-lid dus ook niet inschrijven als staker en ontvang je geen stakingsuitkering. Ben je helemaal geen vakbondslid, dan ontvang je sowieso geen stakingsuitkering.
Wilde staking?
Soms komt het voor dat werknemers spontaan besluiten het werk neer te leggen zonder dat de bonden daar bij betrokken zijn. In dat geval heeft niemand recht op een stakingsuitkering. Het advies is dan om zo snel mogelijk jouw vakbond te informeren. Het komt regelmatig voor dat de bonden de staking in een later stadium alsnog ondersteunen. In dat geval kunnen leden zich alsnog als staker laten registreren.