De onderhandelingen hierover voeren we op dit moment. Zodra het mogelijk is, zullen we onze leden uitgebreid inlichten. Maar de inzet van ons is helder: plak snel een pleister om de chaos op de korte termijn aan te pakken. Maar maak aanvullend ook harde afspraken voor de lange termijn.
Pleisters plakken: loon, veiligheid, rust
De pleister is voor ons dat er op korte termijn een hoger loon komt bij drukte, een structurele toeslag voor het werk op Schiphol en meer veiligheid en rust voor alle beveiligers. We hebben hiervoor een helder en onderbouwd pakket eisen neergelegd bij Schiphol.
Beveiligers staan dag-in-dag-uit aan het front van enorme menigten gefrustreerde vakantiegangers. Vaak onderbezet, vaak op de meest onmogelijke tijdstippen, vaak met onervaren collega's en dat na jaren waarin beveiligers constant waren overgeleverd aan de grillen van Schiphol en alle onzekerheid van binnenvliegend Corona. Het pakket aan eisen is op dit moment in onderhandeling en we gaan er van uit dat er eind deze maand duidelijkheid is.
Volgende vraag is: waarom zijn de omstandigheden voor beveiligers op Schiphol zo slecht? Hoe is dat ontstaan? Daar zijn drie oorzaken voor aan te wijzen. En ook daarover willen we heldere afspraken maken, zodat we na 2024 niet opnieuw problemen krijgen.
Structurele verandering: betere aanbesteding
Allereerst de ongereguleerde uitbesteding van kerntaken door Schiphol. Als luchthaven heeft Schiphol een groot aantal taken om de afhandeling van het luchtverkeer te regelen. Schiphol wil daarin niet de beste, maar de grootste zijn. En in een internationale markt betekent dit dat je dan de goedkoopste moet zijn. De belangrijkste kostenpost waar je op kunt bezuinigen is: loon.
Om die loonkosten zo laag mogelijk te houden neemt Schiphol beveiligers, verladers, schoonmakers en andere medewerkers niet zelf in dienst, maar probeert deze arbeid zo goedkoop mogelijk 'in te kopen' door middel van aanbesteding. Eenvoudig gezegd: hoog opgeleide functies blijven veilig in dienst van Schiphol, MBO en lager opgeleide functies gaan 'op afstand' en worden op 'de markt gezet'.
Deze aanbesteding betekent dat beveiligers bij iedere nieuwe aanbesteding in dienst komen van een bedrijf dat het goedkoopst de gevraagde diensten kan leveren. En dat betekent dat dit bedrijf zal proberen zo weinig mogelijk verlies te maken op de opdracht.
Het verlies beperken kan door heel scherp in te roosteren, door op arbeidsvoorwaarden en lonen te 'knijpen' of door op andere manieren te zorgen voor zo laag mogelijk arbeidskosten. Van Schiphol willen we dan ook dat er geen enkele vorm van concurrentie op arbeidsvoorwaarden mogelijk is. Schiphol moet hier harde garanties voor afgeven.
Structurele verandering: roosters als arbeidsvoorwaarde
In artikel 20 van de cao Particuliere Beveiliging zijn beveiligers beschermd tegen de gevolgen van een contractwisseling na een aanbesteding. Er staat dat beveiligers na een contractwisseling recht hebben op behoud van al hun arbeidsvoorwaarden wanneer ze bij een contractwisseling van het ene naar het andere bedrijf gaan. Arbeidsvoorwaarden moeten een-op-een mee gaan, alleen het logo op je uniform verandert na een contractwisseling.
Echter, beveiligingsbedrijf CTSN probeert deze bescherming te ondermijnen. Het bedrijf stelt dat roosters en werktijden geen arbeidsvoorwaarde zijn en daarom hebben beveiligers die overgaan geen enkel recht op hun eerdere werktijden en roosters. Hoewel in mindere mate, speelde dit probleem vorig jaar ook bij G4S, Securitas en bij I-Sec, maar daar zijn veel problemen opgelost in overleg met de betrokken vakbonden of na tussenkomst van een rechter. Bij CTSN ligt de kwestie - anderhalf jaar na de contractwisseling - nog steeds in hoger beroep bij de rechter.
Waarom is dit belangrijk? Als de lonen en toeslagen tussen verschillende beveiligingsbedrijven gelijk zijn, dan kunnen bedrijven nog maar op één manier met elkaar concureren. Namelijk door scherp te roosteren en zo weinig mogelijk 'leegloop' (onproductieve uren) te laten ontstaan. Wie het scherpst inroostert, heeft de minste arbeidskosten.
Scherp roosteren doe je door definitieve roosters voor beveiligers zo laat mogelijk bekend te maken en door diensten niet langer te laten duren dan noodzakelijk. Want hoe later je de roosters bekend maakt, hoe beter ze aansluiten bij de vluchten die Schiphol bekend maakt. En hoe korter je inroostert, hoe meer uur je over hebt om beveiligers nog elders nog op een korte dienst te zetten.
Scherp roosteren is ronduit ongezond. Het maakt een normaal sociaal leven onmogelijk en zorgt voor een hoog verloop en ziekteverzuim. Wil je het werk in de beveiliging van Schiphol aantrekkelijk houden, dan zul je als luchthaven meer leegloop moeten accepteren en veel langer van te voren moeten zorgen dat er voldoende beveiligers beschikbaar zijn.
Het risico op leegloop moet bij Schiphol liggen, niet bij beveiligingsbedrijven. En er moet een set spelregels komen voor de roosters en werktijden van beveiligers, waar ieder beveiligingsbedrijf aan moet voldoen.
Structurele verandering: één cao
Een wat onbekender, maar structureel probleem in de hele beveiligingssector is de cao Veiligheidsdomein die De Unie heeft afgesloten met alternatieve werkgeversvereniging VBe. Deze cao is op een aantal cruciale punten slechter dan de cao Particuliere Beveiliging. Het bestaan van deze cao pakt op twee manieren heel slecht uit op de lonen en arbeidsvoorwaarden van beveiligers.
In de eerste plaats geeft deze cao opdrachtgevers de mogelijkheid om te shoppen. In cao Veiligheidsdomein is veel meer flexarbeid toegestaan, dit betekent dat het voor opdrachtgevers als Schiphol aantrekkelijk is om bedrijven met goedkope cao Veiligheidsdomein te kiezen. Bovendien zijn beveiligers in deze cao nauwelijks beschermd tegen de gevolgen van een contractwisseling, het betekent dat je je oude arbeidsvoorwaarden kwijt bent als je in deze cao terecht komt.
Dat deze cao bestaat naast de algemeen geldende cao Particuliere Beveiliging, legt een bom onder eerlijke aanbestedingen. We eisen daarom van Schiphol dat voor beveiligers alleen algemeen verbindend verklaarde cao's van toepassing zijn bij een aanbesteding.
Een tweede negatief effect met deze tweede cao is dat het werkgevers voorzichtig maakt bij het verbeteren van arbeidsvoorwaarden voor beveiligers. Want iedere verbetering in de cao Particuliere Beveiliging betekent dat je als bedrijf duurder wordt dan een bedrijf dat de cao Veiligheidsdomein hanteert. Als bij bedrijf A de lonen omhoog gaan, maar bij bedrijf B niet, dan krijgt bedrijf A geen opdrachten meer. De cao Veiligheidsdomein zorgt er voor dat lonen en arbeidsvoorwaarden minder hard verbeteren dan nodig.
Als alleen de cao Particuliere Beveiliging van toepassing is voor alle bedrijven, dan zorgt een verhoging van lonen niet voor een concurrentienadeel. Als dan bij bedrijf A de lonen omhoog gaan, dan gaan bij bedrijf B de lonen ook omhoog. Beiden bedrijven zijn dan even aantrekkelijk voor opdrachtgevers. Het is dan minder lastig om de lonen te verhogen.
Zowel bij de rechter als bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid dringen CNV, FNV en Nederlandse Veiligheidsbranche er al jaren op aan deze marktverstorende cao te verbieden omdat het de loonontwikkeling voor beveiligers remt. Hoewel het probleem met meerdere cao's ook buiten Schiphol voorkomt, hebben we het ook in de gesprekken nu meegenomen. Het is een structureel probleem, bij een volgende aanbesteding op Schiphol willen wij dat alle bedrijven dezelfde spelregels (cao) hanteren.
Nu beter, en later beter
Onze inzet is om in deze onderhandelingen allereerst snelle oplossingen te vinden om het werk nog deze zomer aantrekkelijker te maken, zodat mensen op Schiphol de komende zomer op een normale manier hun werk kunnen doen. Daar hoort een veel betere beloning, zodat het werk aantrekkelijk blijft en ook nieuwe collega's op Schiphol willen werken om de drukte aan te kunnen. Tegelijkertijd moet het werk gezond blijven, betere roosters, gezonde werktijden en tijdige informatie over het moment waarop je gaat werken.
Een belangrijk punt is agressie. Ook al heb je drie dagen lang in je zwetende bermuda met je huilende peuters in de rij staan wachten in een rij voor het vliegtuig naar Ibiza: als je als passagier een beveiliger uitscheldt, dan word je verwijderd. Daarover zijn Schiphol en de vakbonden het eens. En we verwachten dat er op dit moment al sneller en beter wordt opgetreden.
Ondertussen onderhandelen wij - vakbonden CNV en FNV - intensief verder. Via onze kaderleden en de appgroepen krijgen wij - Erik Maas en ik - veel info binnen en die nemen we mee in de onderhandelingen, als het al niet op tafel ligt. Zijn er heel specifieke zaken, vertel het je kaderleden. (Een mail sturen of appen kan ook, maar op dit moment krijg ik heel veel binnen en kan niet op alles direct reageren.) We hopen zo snel mogelijk met beter nieuws te komen.
Vriendelijke groet, Erik Honkoop
M: 06 - 5132 0918
E: e.honkoop@cnvvakmensen.nl
Bezoekadres: Tiberdreef 4, 3561 GG Utrecht
Postadres: Postbus 2525, 3500 GM Utrecht