Ontslag om bedrijfseconomische redenen

Wat zijn bedrijfseconomische redenen?

Binnen een bedrijf kunnen moeilijkheden of (economische) veranderingen plaatsvinden. Wanneer je door die ontwikkelingen wordt ontslagen, noem je dat ontslag om bedrijfseconomische redenen. Voorbeelden van bedrijfseconomische redenen zijn:

• Het bedrijf is in een slechte financiële situatie
• Er is veel minder werk binnen het bedrijf
• Het bedrijf moet reorganiseren
• Een afdeling binnen het bedrijf wordt opgeheven
• Er zijn technologische veranderingen waardoor er minder personeel nodig is
• Het bedrijf moet verhuizen

Plichten werkgever bij ontslag om bedrijfseconomische redenen

Je werkgever mag je niet zomaar ontslaan bij grote (economische) veranderingen binnen het bedrijf. Het is een uiterste maatregel. Je werkgever moet daarom kunnen aantonen dat het ontslag noodzakelijk is. Hierbij heeft je werkgever een aantal plichten, namelijk:

• Je werkgever moet duidelijk kunnen uitleggen waarom hij je wil ontslaan wegens bedrijfseconomische redenen. Hij of zij moet de economische redenen kunnen duiden en vertellen waarom het niet mogelijk is om je te herplaatsen.
• Als je het niet eens bent met je ontslag, heb je het recht om jezelf te verdedigen. Dit heet 'hoor en wederhoor'.
• Alles wat je werkgever als reden van het ontslag geeft, moet aan jou worden verteld of laten lezen. Omgekeerd geldt dezelfde regel voor jou.

Regels als meerdere werknemers worden ontslagen

Worden er meerdere collega’s ontslagen? Bij ontslag om bedrijfseconomische redenen ontslaat de werkgever eerst ingehuurd personeel zoals uitzendkrachten en zzp'ers. Daarna moet je werkgever bepalen wie er ontslagen worden met het afspiegelingsbeginsel. Hij kan dus niet zelf kiezen wie er ontslagen worden. Worden er binnen 3 maanden meer dan 20 werknemers ontslagen? Dan is er sprake van collectief ontslag. Je werkgever moet het ontslag in dat geval vooraf melden bij het UWV en met de vakbonden praten.

Het afspiegelingsbeginsel

De ontslagvolgorde wordt bepaald door het afspiegelingsbeginsel. Om te bepalen welke werknemers op grond van het afspiegelingsbeginsel moeten worden ontslagen, wordt er eerst afscheid genomen van werknemers die geen onbepaalde tijd contract hebben. Voor ontslag komen als eerste in aanmerking:

• externe medewerkers, zoals uitzendkrachten, zzp-ers
• daarna de werknemers die de AOW gerechtigde leeftijd hebben bereikt
• daarna werknemers met een nulurencontract
• werknemers met een bepaalde tijd contract van maximaal 26 weken

Moeten er meer mensen worden ontslagen, dan uit de bovengenoemde groepen? Dan wordt er gekeken naar het afspiegelingsbeginsel.

Bij het afspiegelingsbeginsel worden werknemers met vergelijkbare (‘uitwisselbare’) functies ingedeeld in leeftijdsgroepen. Binnen elke leeftijdsgroep wordt bekeken wie het laatst is aangenomen. Deze werknemers worden dan als eerste ontslagen. Het gaat om de volgende leeftijdsgroepen:

• 15 tot 25 jaar
• 25 tot 35 jaar
• 35 tot 45 jaar
• 45 tot 55 jaar
• 55 jaar en ouder

Hoe werkt ontslag om bedrijfseconomische redenen?

Wanneer je werkgever je om bedrijfseconomische redenen wilt ontslaan, start er een ontslagprocedure. Hieronder leggen we stap voor stap uit wat er gebeurt.

Stap 1. Onderhandelen: ontslag met wederzijds goedkeuren

Werkgevers proberen vaak eerst in overleg met werknemers tot afspraken te komen over het ontslag. Dit wordt ontslag met wederzijds goedkeuren genoemd. Hierbij kan je werkgever een vaststellingsovereenkomst voorstellen. In een vaststellingsovereenkomst staan de afspraken waarmee jij en je werkgever uit elkaar gaan. Belangrijk is om de inhoud van de overeenkomst altijd te controleren voordat je tekent. Komen jij en je werkgever er niet uit met elkaar? Dan moet je werkgever het ontslag via het UWV aanvragen.

Stap 2. Werkgever vraagt ontslag aan bij UWV

Als je werkgever je wilt ontslaan om bedrijfseconomische redenen, moet hij toestemming vragen aan het UWV. Dit heet een ontslagvergunning. Je werkgever moet hiervoor een aanvraagformulier van het UWV invullen. In de aanvraag moet je werkgever aangeven waarom je wordt ontslagen en die redenen onderbouwen met cijfers en gegevens. Nadat je werkgever de aanvraag heeft ingediend, krijg je van het UWV een bericht met alle informatie. Je hebt 14 dagen om daarop te reageren. Soms volgt er een tweede ronde van schriftelijke reacties tussen jou en je werkgever (hoor en wederhoor). Het UWV neemt uiteindelijk een beslissing op basis van alle beschikbare informatie.

Stap 3. UWV beslist of ontslagaanvraag geldig is

Het UWV neemt meestal binnen ongeveer 4 weken een beslissing over de ontslagvergunning van je werkgever. Als het UWV meer informatie nodig heeft van jou of je werkgever, kan de beslissing langer duren, ongeveer 7 weken. De beslissing van het UWV wordt tegelijk naar jou en je werkgever gestuurd.

Stap 4. Werkgever zegt je contract op

Als het UWV heeft besloten dat je ontslag doorgaat, dan moet je werkgever binnen 4 weken je contract opzeggen. Hierbij moet je werkgever zich houden aan een opzegtermijn van minimaal 1 maand. Let op: is de opzegtermijn in je contract langer dan 1 maand? Dan mag je werkgever de tijd die het UWV nodig heeft een beslissing te maken van de opzegtermijn aftrekken. Er moet wel altijd minimaal 1 maand opzegtermijn overblijven. Bijvoorbeeld: je contract heeft een opzegtermijn van 3 maanden. Het UWV doet er 5 weken over om een beslissing te nemen. In dat geval mogen de 5 weken van de opzegtermijn afgetrokken worden. Er blijven dan nog 7 weken opzegtermijn over.

Ontslag zonder ontslagvergunning

Als je werkgever je ontslaat zonder ontslagvergunning of een vaststellingsovereenkomst met jou, dan is het ontslag volgens de wet niet geldig. Je moet dan aan de kantonrechter vragen om je ontslag ongedaan te maken. In dat geval blijft je arbeidsovereenkomst bestaan en moet je werkgever je loon doorbetalen. Als je werkgever je alsnog wil ontslaan, dan moet die het hele proces opnieuw aanvragen bij het UWV.

Opzegverbod bij ontslag om bedrijfseconomische redenen

Bij een opzegverbod mag je werkgever je contract niet opzeggen. Wanneer er een opzegverbod geldt – bijvoorbeeld bij ziekte – dan kan je werkgever wel een ontslagvergunning krijgen, maar mag je alsnog niet worden ontslagen. Wordt je toch ontslagen? Dan kun je het ontslag ongedaan laten maken.

Transitievergoeding en uitkering bij ontslag om bedrijfseconomische redenen

Als je wordt ontslagen, heb je recht op een transitievergoeding en een WW-uitkering. Dit geldt ook wanneer je wordt ontslagen om bedrijfseconomische redenen.

Uitvoeringsregels en uitzonderingen bij het UWV

Je kunt niet zomaar worden ontslagen. Als je toch wordt ontslagen, dan wordt er een ontslagprocedure gestart. Bij ontslag om bedrijfseconomische redenen gelden er veel regels en uitzonderingen. Wil je weten welke uitvoeringsregels en uitzonderingen er zijn? Dan kun je terecht op de website van het UWV.