Over werken met gevaarlijke stoffen
Onder gevaarlijke stoffen vallen alle stoffen die mogelijk gevaar opleveren voor jouw veiligheid en gezondheid. Deze stoffen kunnen zijn verwerkt in verpakte producten, zoals verf, kit, bestrijdingsmiddel, schoonmaakmiddel of smeermiddel. Ook kunnen gevaarlijke stoffen vrijkomen, tijdens je werkzaamheden. Denk daarbij aan lasrook, hout- en kwartsstof en dieselmotoremissie. Gevaarlijke stoffen zijn onder andere:
- stoffen die ontplofbaar zijn;
- giftige stoffen;
- kankerverwekkende- en mutagene stoffen;
- stoffen die de vruchtbaarheid of het ongeboren kind schaden.
Maatregelen werkgever
Je werkgever heeft een zorgplicht. Dit betekent dat hij moet zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving. Hij moet je beschermen tegen de risico’s van werken met gevaarlijke stoffen. Om dit te garanderen, moet je werkgever zich volgens de wet houden aan gezondheids- en veiligheidsvoorschriften. Hij is verplicht:
- Een Risico- inventarisatie en evaluatie (RI&E) voor gevaarlijke stoffen op te stellen. Dit plan omschrijft de risico’s van het werken met gevaarlijke stoffen en de maatregelen die je werkgever treft om te voorkomen dat je ziek wordt;
- Een individueel blootstellingsregister per werknemer bij te houden. Dit geeft de werknemer inzicht met welke gevaarlijke stoffen hij werkt;
- Je te voorzien van persoonlijke beschermingsmiddelen om je werk veilig te kunnen uitvoeren. Denk daarbij aan maskers of beschermende kleding;
- Elke werknemer die werkt met gevaarlijke stoffen optimaal te informeren over de gevaren.
- Aparte maatregelen te treffen voor jongeren, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.
Wettelijke grenswaarden
De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft een lijst met wettelijke grenswaarden opgesteld voor gevaarlijke stoffen. Grenswaardes zijn concentratieniveaus van een gas, damp, aerosol, vezel of stof in de lucht op de werkplek. Deze waardes vertellen of de blootstelling aan gevaarlijke stoffen niet te hoog is. Blijft de concentratie van gevaarlijke stoffen beneden de grenswaarde, dan is de werknemer dus voldoende beschermd. Is de concentratie hoger dan de grenswaarde, dan is de werkgever verplicht de concentratie te verlagen. Grenswaarden scheppen dus duidelijkheid over wat een toelaatbare blootstelling is. Daarnaast bieden grenswaarden houvast aan de Nederlandse Arbeidsinspectie bij de handhaving.
Private grenswaarden
Voor de meeste stoffen zijn geen wettelijke grenswaarden opgesteld. In dat geval is de werkgever verplicht om zelf een grenswaarde te bepalen, ook wel publieke grenswaarde genoemd. Vraag bij het ontbreken aan wettelijke grenswaarden, je werkgever wat de grenswaarden zijn voor de stoffen waar jij mee werkt.
Maatregelen werknemer
Als werknemer kun je ook het nodige doen om jezelf te beschermen tegen het werken met gevaarlijke stoffen. Draag de benodigde persoonlijke beschermingsmiddelen die je werkgever verstrekt consequent en onderhoudt het goed. Volg de instructies van je leidinggevende over hoe je met het product werkt goed op. Trek verontreinigde kleding uit voor het eten. En was je handen geregeld. Maar bovenal, weet met welk product je werkt. Met de juiste product- en verwerkingskennis, reduceer je de veiligheidsrisico’s voor jezelf.
Gevaarlijke stoffen herkennen
Op het etiket van gevaarlijke stoffen staan gevaarpictogrammen. De gevaarspictogrammen duiden het gevaar met een plaatje, eventueel voorzien van een signaalwoord zoals gevaar. Een vlam geeft bijvoorbeeld aan dat het product (licht) ontvlambaar is, zoals aerosolen, vloeistoffen en vaste stoffen. Pictogrammen met een explosie, vertellen je dat het product kan ontploffen bij verhitting. En compleet overzicht van de gevaarspictogrammen vind je hier.
H + P zinnen
Op etiketten van gevaarlijke stoffen staan ook H- en P-zinnen. De H staat voor het Engelse woord hazard en geeft de gevaaraanduiding aan. De P staat voor het Engelse woord precaution en wijst op de voorzorgsmaatregelen.
Ontbreken van belangrijke informatie
Volgens Europese regels voor het werken met gevaarlijke stoffen (REACH) moeten producenten én verkopers weten welke gevaarlijke stoffen in producten zitten. Een etiket op de verpakking van een gevaarlijke stof, geeft de eerste informatie die nodig is om er zonder risico’s mee te werken. Als een etiket ontbreekt op de verpakking, moet de werkgever direct contact opnemen met de leverancier. Naast een etiket moet de leverancier vaak een veiligheidsinformatieblad leveren. Daarop staat wat de risico’s zijn van de gevaarlijke stoffen, wat er precies in zit en hoe je veilig met het product werkt.
Veiligheidsinformatiebladen zijn niet altijd even goed op orde. Met de VIB-check van Inspectie SZW controleer je snel of het veiligheidsblad aan de belangrijkste eisen voldoet, die een veilig en gezonde werkomgeving garanderen.
